آشنایی با انواع اعتیاد و ریشه های روانی اعتیاد
مصطفی هاشمی مسلکی
مقدمه
اعتیاد با وابستگی جسمانی و روانی همراه است. بعضی از داروها نیز ممکن است با ایجاد وابستگی روانی در بیمار موجب افزایش مصرف شوند و اعتیاد بدهند. فرد معتاد با دریافت مواد اعتیادآور سرخوش و راضی میشود و با توقف مصرف دارو دچار خماری و اختلال شدید جسمانی میگردد. مواد اعتیادآور سبب پیدایش تحمیل نیز میشوند.
به موجب این پدیده فرد معتاد برای دسترسی به اثر اولیه این مواد که در ابتدا با مقدار کم حاصل میشود، مصرف خود را افزایش میدهد. شدت و نوع وابستگی نسبت به مواد اعتیادآور بر حسب نوع و اثر آن متفاوت است. برخی از این مواد مانند تریاک و مشتقات آن وابستگی شدید ایجاد میکنند و برخی دیگر با وجود تاثیری که بر روان و ذهن فرد میگذارند اعتیاددهنده به شمار نمیآیند. (عبدالهی ، ۱۳۸۹)
- انواع اعتیاد
- اعتیادات مجاز
اعتیادات مجاز عبارتند از: وابستگی و تداوم در مصرف موادی که به عنوان دارو شناخته شده به طور طبیعی یا صناعی بدست میآیند. و شامل بسیاری از مواد دارویی بویژه آرامبخشها و خوابآورها میشوند که این مواد با تجویز پزشک و یا اغلب خودسرانه مصرف میشوند و اعتیاد به موادی که تنها از دیدگاه روانی اعتیادزا هستند و تداوم مصرف را ایجاب میکنند. همانند تنباکو و مشابهین آنها. اعتیادات به مواد از سادهترین تا خطرناکترین عوارض را در معتاد و به طور مستقیم در خانوده و جامعه موجب میگردد، مثل عوارض قلب وعروق، سرطان در دستگاه تنفس (عبدالهی، ۸۹)
۱-۲- اعتیادات غیرمجاز
اعتیادات غیرمجاز عبارتند از: وابستگی افراد به مصرف همیشگی مواد و بهرهگیری از عواملی که بنابر قوانین کشوری یا بینالمللی غیرمجاز شناخته میشوند. این امر در نتیجه ناپسند بودن مظاهر اعتیاد از دیدگاه پزشکی، بهداشتی، روانی و اجتماعی میباشد. علل مختلف اعتیاد عبارتند از: ارضاء هوسها، زیادهطلبی، گرفتن انگیزههای احساسی، احساس یکنواختی، بیکارگی و وقتگذراندن، فقر، عدم عدالت اجتماعی و ناهنجاریهای مالی و اقتصادی و بسیار رفاه و عوامل درونی مثل نوسانات فیزیولوژیک و پاتوفیزیولوژیک یعنی بیماریهای جسمی و روانی به ویژه در اشکال مزمن و رنجورکننده و نارسایی اصول پزشکی در مورد تامین بهداشت جامعه و عدم توان درمان کلیه بیماریهای موجود یکی از دلایل اصلی اعتیاد میباشد(عبدالهی، ۱۳۸۹)
ریشه های روانی اعتیاد
از نقطه نظر روانشناسی عقیده بر این است که اعتیاد به مواد مخدر به گونهای غیرمستقیم واکنش و پاسخی است مخرب در مقابل کنشهای غیرقابل تحمل بیرونی و درونی که بدان وسیله فرد سعی میکند آلام و مشکلات درونی خود، مانند اضطراب، افسردگی و محرومیتها را کاهش داده و یا تسکینی بخشد که در واقع انتخاب شیوه ای است ناسالم به منظور فرار از واقعیتهای موجود.